Wielu rodziców zgłaszając się do poradni z powodu zaburzeń snu dziecka stwierdza, że ono ma tak od zawsze. Ba, wielu dorosłych zgłaszając się do psychiatry z powodu zaburzeń snu mówi, że od dziecka źle spali, ale w pozostałych aspektach jest dobrze. Rzadko pytamy osoby dorosłe, czy ich matka w ciąży bardzo się denerwowała. W przypadku dzieci badamy ten aspekt życia znacznie częściej...
Często wspomniane dzieci i dorośli nie mają większych problemów psychologicznych, trudno jest postawić im konkretną diagnozę, jednak już nawet w trakcie pierwszej rozmowy z nimi widoczne są cechy wzmożonej reaktywności, stresu nawet w obojętnych sytuacjach, często obserwuje się drżenie spoczynkowe rąk czy głosu. Spytane czy się czegoś boją, stwierdzają, że są lekko poddenerwowane, jednak nie umieją sprecyzować czemu. Dopytane zdradzają, że stan lekkiego poddenerwowania towarzyszy im cały czas.
W psychiatrii taki stan nazywany jest nadmiernym wzbudzeniem wegetatywnym (hyperarousal), dawniej określano to mianem lekkiej nerwicy. Utożsamiano ją z procesem wychowawczym lub uwarunkowaniami genetycznymi (w zależności od osobistych przekonań doktora).
Obecne badania rzucają nowe światło na zjawisko nadmiernego wzbudzenia wegetatywnego. W najnowszym opracowaniu opublikowanym w Neuroscience and Biobehavioral Reviews autorzy podnoszą tezę dotyczącą wpływu stresu doświadczanego pre i postnatalnie. Stres prenatalny może polegać na niewystarczającym odżywieniu matki i płodu, niedotlenieniu, poziomie doświadczanego stresu społecznego przez matkę itd. Stres postnatalny to długotrwała separacja od matki (np. porzucenie przez matkę), opiekę naprzemienną, traumę dziecięcą, przemoc itp. U niemowląt doświadczających wysokiego poziomu kortyzolu matczynego (wewnątrzmacicznie lub w trakcie karmienia piersią) dochodzi do deregulacji układu podwzgórze-przysadka-nadnercza, które w efekcie może prowadzić do zmian epigenetycznych (ekspresji genów). Nadmierne stężenie kortyzolu powoduje zmniejszenie ilości receptorów dla tego hormonu w hipokampie (down-regulation). Hipokamp przestaje reagować na wysokie stężenia kortyzolu i nie wysyła sygnału do podwzgórza, aby zaprzestało produkcji kortykotropiny. To powoduje nadmierną stymulację przysadki, zbyt duże ilości produkowanego ACTH i w efekcie podwyższone bazowe ilości kortyzolu. Wysokie stężenia kortyzolu powodują nadmierne wzbudzenie wegetatywne.
Upraszczając ostatni bardzo skomplikowany akapity -> stres w ciąży jest niewskazany, bo dziecko (a później też dorosły) może mieć problemy ze snem. Czas na relaks. Dobranoc.
Comments